روش های خنک سازی گلخانه در تابستان

اکثر افراد فکر می‌کنند که حفظ و تأمین گرما در فصل زمستان برای گلخانه‌ ها بسیار ضروری ‌تر از خنک‌ سازی در فصل تابستان است. اما واقعیت این است که فصل تابستان و هوای گرم بسیار نگران‌کننده ‌تر از سرمای زمستان است. با نزدیک شدن به فصل تابستان و بالا رفتن دمای هوا خطرات و آسیب­ هایی جدی گیاهان و محصولات گلخانه ­ای را تهدید می‌کنند. اگر می‌خواهید حتی با وجود گرمای تابستان گیاهانی سالم پرورش دهید باید با روش های خنک سازی گلخانه در تابستان‌ آشنایی داشته باشید.

با توجه به منطقه سکونت شما ممکن است از وسایل خنک‌ کننده متفاوتی استفاده شود؛ مثلاً ممکن است از تهویه فعال یا خنک‌ کننده‌ های با تلاقی به این منظور بهره بگیرند. در این مقاله به اصولی‌ترین روش های خنک سازی گلخانه در فصل تابستان اشاره می‌کنیم و در ادامه به توضیح هر یک از این روش‌ها می‌پردازیم.

دمای مناسب گلخانه

در حالت کلی باید به این نکته دقت کنید که دمای بالاتر از 32 درجه سانتی‌گراد (90 فارنهایت) برای گلخانه بسیار گرم است و باید کارهایی انجام داد تا دما همیشه زیر این مقدار باشد. ایده ­آل ­ترین دما را چیزی حدود 26 تا 29 درجه سانتی‌گراد (80 تا 85 فارنهایت) می‌دانند اما این مقدار باز هم به نوع گیاهانی بستگی دارد که در گلخانه پرورش داده می‌شوند.

از بین گیاهانی که در گلخانه هستند ممکن است برخی تمایل شدیدی به سرما و برخی به گرما داشته باشند. برای همین برای فصول تابستان و زمستان، روش های خنک سازی گلخانه‌ ها و یا گرم کردن این فضا باید برنامه‌ریزی دقیقی داشت.

با وجود گرمای شدید در برخی مناطق در فصل تابستان می‌توان اقداماتی انجام داد تا فضای داخلی گلخانه بیش ‌از حد گرم نشود. اول از همه میزان خنک کردن گلخانه به دو عامل بستگی دارد: نوع گیاهانی که پرورش می‌دهید و منطقه جغرافیایی شما. اکنون گام‌ های اصلی برای خنک کردن گلخانه را در این بخش با هم مرور خواهیم کرد.

بیشتر بخوانید : آموزش ساخت گلخانه خانگی

نحوه خنک کردن گلخانه در تابستان

اکنون گام‌ های اصلی برای خنک کردن گلخانه را در این بخش با هم مرور خواهیم کرد:

• نصب دماسنج در گلخانه

شما باید مدام دمای هوای گلخانه را کنترل کنید؛ پس در اولین قدم اگر قبلا دماسنجی در گلخانه نصب نکردید این کار را انجام دهید. دماسنج به شما کمک خواهد کرد که از رشد مطلوب گیاهانتان اطمینان حاصل کنید.

ضرورت نصب دماسنج در گلخانه برای کنترل دما

• تهویه گلخانه برای داشتن جریان هوای عالی

همه گلخانه‌ها به سیستم تهویه هوای مطبوع نیاز دارند؛ پس قبل از استفاده از روش های خنک سازی گلخانه‌ باید مطمئن شد که آیا جریان هوا در گلخانه وجود دارد یا خیر. به‌ راحتی می‌توان با دریچه‌ های تهویه مناسب و پنجره‌ های سقفی شرایط مناسب را برای ورود و خروج هوا مهیا کرد.

بیشتر بخوانید :  تهویه گلخانه در تابستان

برای مواقعی که دمای داخل گلخانه از بیرون بالاتر می‌رود و خطراتی گیاهان را تهدید می‌کنند، می‌توان از سیستم‌ های تهویه طبیعی یا مکانیکی استفاده کرد. استفاده از دریچه­ های جانبی یا پایه نیز در سیستم تهویه مطبوع بسیار رایج است؛ چون تهویه گلخانه را چهار برابر افزایش می‌دهد. ابزاری به نام دریچه‌ های اتوماتیک نیز برای مواقعی که فرد در گلخانه حضور ندارد بسیار مفید هستند.

 این دریچه‌ ها با توجه به دمای گلخانه به ‌صورت خودکار باز یا بسته می‌شوند. اگر تفاوت دمای درون و خارج گلخانه بیشتر شود، تهویه طبیعی پاسخگو نخواهد بود و روش مکانیکی مثل فن‌ های خنک‌ کننده در اندازه ‌های متفاوت به خنک شدن گلخانه کمک می‌کند.

سیستم تهویه هوای مطبوع و جریان هوا در گلخانه

• استفاده از فن گلخانه‌ ای

یکی از روش های خنک سازی گلخانه ‌ها که کمی به کاهش دما کمک می‌کند، جابجا کردن هوا در محیط گلخانه است. اگر در مناطق بسیار گرم زندگی می‌کنید فن‌ ها ممکن است به ‌تنهایی جوابگو نباشند و نمی‌توان انتظار داشت که یک فن دما را بسیار کاهش دهد. قبل از استفاده از فن ­های خنک‌ کننده باید به مواردی همچون اندازه مناسب فن و تعداد فن ‌های کاربردی گلخانه شما توجه داشت. معمولاً فن ­ها باید در هر دقیقه هوا را تا ارتفاع 5/2 متر تعویض کنند.

از آنجا که هوای گرم به سمت بالا حرکت می‌کند، باید فن ‌گلخانه را بالای گلخانه نصب کرد تا جریان هوا به ‌خوبی بالای گیاهان به وجود آید. بعد از نصب فن باید به نکات تعمیر و نگهداری آن توجه بسیاری کنید؛ چون کارهای ساده‌ ای مثل تمیز کردن موتور، تسمه، تیغه ­ها به افزایش طول عمر فن بسیار کمک می‌کند. در مناطق بسیار گرم بهتر است به گزینه‌ های مؤثرتری همچون خنک‌کننده‌ های تبخیری توجه داشت. اگر می خواهید در مورد استفاده از فن سیرکوله در گلخانه اطلاعاتی داشته باشید، به شما پیشنهاد می کنیم مقاله فن سیرکوله گلخانه را بخوانید.

استفاده از فن خنک‌ کننده در گلخانه

• سیستم خنک‌ کننده تبخیری

این نوع سیستم‌ ها از گرمای گلخانه برای تبخیر آب استفاده می‌کنند و با وجود قیمت ارزان­تر، تأثیر زیادی در کاهش دما دارند. استفاده از سیستم تبخیری به ‌عنوان یکی از روش های خنک سازی گلخانه‌ها باعث کاهش 6 درجه دما نیز می‌شود. این سیستم‌ها وقتی رطوبت نسبی کمتر باشد بازدهی بالاتری دارند. معمول‌ترین نوع خنک‌ کننده‌های تبخیری سیستم فن و پد است که باعث جذب هوای گرم توسط پد و خنک کردن گلخانه می‌شود. تمیز کردن سیستم های تبخیری به ‌صورت مداوم در کارایی و بازدهی آن‌ها تأثیر بسیاری دارد.

بیشتر بخوانید :  تاثیرات پد سلوزی در گلخانه

در فصل گرم سال علاوه بر دیگر روش های خنک سازی گلخانه باید از روش‌های خنک کردن تبخیری هم استفاده کرد. با استفاده از این روش‌ها در روزهای گرم می‌توان هوای داخل گلخانه را از هوای بیرونی حدود 8 درجه خنک‌تر نگه داشت.

سیستم خنک‌ کننده تبخیری برای خنک سازی گلخانه

• سیستم مه پاش

عملکرد سیستم‌ مه پاش یا میستر نیز مانند خنک‌ کننده‌ های تبخیری است و در زمان کمتری دما را کاهش می‌دهند. در مناطق خنک ‌تر این مه پاش‌ ها کارایی بسیار زیادی دارند. مه پاش از طریق نازل ‌ها قطرات آب ریز را در سطح پخش می‌کنند و در نتیجه با تبخیر آب محیط خنک‌تر می‌شود.

بیشتر بخوانید : خرید بهترین رطوبت ساز قارچ

میستر و مه پاش عملکرد یکسانی دارند ولی تنها تفاوت آنها‌ این است که مه پاش قطرات آب ریزتری را پخش می‌ کند؛ بنابراین ظرفیت خنک کردن بهتری دارد. با توجه به اینکه مه پاش‌ ها رطوبت هوا را نیز افزایش می‌ دهند در مناطق مرطوب و شرجی چندان مؤثر نیستند.

• کاهش ورود نور به گلخانه در تابستان

یکی از راههای ارزان و سریع در بین نحوه خنک کردن گلخانه در تابستان، ایجاد سایه و جلوگیری از ورود نور خورشید به داخل گلخانه است. استفاده از پارچه و پرده‌ های بزرگ روی سقف باعث افت دمای گلخانه به میزان کمی می‌شود. در این روش نباید انتظار کاهش دمای زیاد داشت؛ چون پارچه و پرده مانند بتن عمل نمی‌کنند اما به‌ هر حال بی‌تأثیر نیز نیستند؛ زیرا حداقل از سوختگی گیاهان در برابر نور خورشید محافظت می‌کنند.

به‌ سادگی می‌توان پرده‌ هایی در داخل گلخانه نصب کرد یا از پارچه‌ هایی در پوشش خارجی گلخانه استفاده کرد تا عایقی در برابر نور و گرما باشند. رنگ و تراکم پارچه‌ های عایق با هم متفاوت است و با توجه به دمای منطقه مورد نظر می‌توان از درصد تراکم متفاوتی استفاده کرد.

با استفاده از این روش عایق نور و گرما می‌توان در فصل تابستان بین 50 تا 73 درصد از میزان نور گلخانه در تابستان را کاهش داد که درصد خوبی است. پارچه‌ های استفاده شده به ‌عنوان سایه باید دوام مناسبی در برابر سوختگی داشته باشد؛ برای همین معمولاً در جنس‌هایی مثل پلی پروپیلن، آلومینیت و پلی اولفین تولید می‌شوند که آلومینیت و پلی اولفین به بازتاب نور و گرما نیز کمک می‌کنند.

ایجاد سایه با استفاده از پارچه و پرده روی سقف و دیوار گلخانه

• آبپاشی روی سقف گلخانه

در سیستم مه پاش و کولرهای تبخیری بررسی کردیم که از پخش کردن آب در محیط گلخانه برای خنک کردن محل زندگی گیاهان استفاده می‌کنند. روش آبپاشی روی سقف نیز همانند دو روش دیگر است. با این تفاوت که وقتی قطرات آب روی سقف گلخانه پاشیده می‌شود از نور خورشید برای تبخیر آن استفاده می‌شود و آب باعث جذب گرمای اضافه می‌شود. بیش از نیمی از گرمای نور خورشید با ورود به گلخانه تبدیل به حرارت اضافه شده و دمای داخل را افزایش می‌دهد.

بیشتر بخوانید :  آبیاری مه پاش

مزیت دیگری که این روش دارد جلوگیری از ورود اشعه مادون قرمز است که اگر در مناطقی استفاده از آب محدودیتی نداشته باشد می‌توان از آبپاشی رو سقف به‌ عنوان یکی از روش های خنک سازی گلخانه بهره برد و گرمای اضافی را از محیط داخلی حذف کرد.

آبپاشی روی سقف گلخانه

• عبور هوا از عمق زمین

در این روش برای اینکه دمای درون گلخانه از طریق زمینی خنک‌تر شود دو چاه به طول حدود 4 متر در درون و بیرون گلخانه حفر می‌کنند و این دو چاه را از طریق یک کانال زیرزمینی به هم ارتباط می‌دهند.

هوایی که از طریق کانال متصل به این دو قنات به داخل گلخانه انتقال می‌یابد یکی از روش های خنک سازی گلخانه است که می‌تواند بدون استفاده از انرژی برق و با هزینه کم تأثیری در کاهش حرارت در روزهای تابستانی داشته باشد. فاصله کانال ارتباطی با سطح زمین حدود 4 متر است و همین امر باعث خنک‌تر شدن هوای منتقل شده به گلخانه می‌شود.

چرا باید گلخانه را در تابستان خنک نگه داشت؟

اگر به ‌خوبی نحوه خنک کردن گلخانه در تابستان را مطالعه کرده باشید حتماً می‌پرسید که چرا باید این همه هزینه، زمان و تلاش را برای این کار گذاشت؟ جواب سؤال «روبرو نشدن با ریسک‌های گرمای گلخانه» است. ریسک‌های خطرناک که ممکن است گلخانه را تهدید کند چیزهایی مانند موارد زیر است:

• گرما باعث ابتلای گیاهان به آفت و بیماری می‌شود.
• دمای بالا باعث پژمردن و یا خشکی گیاه می‌شود.
• رشد گیاهان متوقف می‌شود.
• بازدهی اکثر محصولات به ‌ویژه سبزیجات کاهش یافته یا حتی متوقف می‌شود.

نتیجه گیری

اگر می‌خواهید گلخانه و گیاهانی که برای آن وقت، هزینه و سرمایه صرف کرده‌اید از موجودات، آفات و بیماری‌ها در امان بمانند و شادابی بیشتر و محصول بهتری به شما ارائه دهند، به ‌هیچ‌ وجه از خنک نگه داشتن آنها در روزهای گرم تابستانی غافل نشوید. در این مطلب سعی کردیم تا شما را با روش های خنک سازی گلخانه آشنا کنیم و به شرح هر کدام به صورت کامل بپردازیم.

اگر تمایل به خنک سازی گلخانه خود دارید می توانید با کارشناسان فروش ما در گرماسازه شرق جهت سفارش و قیمت سیستم خنک کننده گلخانه در تماس باشید.